I. Różne teorie

1. Teoria Jona Holanda
Narzędzia pozwalające scharakteryzować jednostkę:
- Zds- zestaw do samobadania
- KPZ-kwestionariusz
- BTUD
Do typów osobowości dopasowane są kody zawodów, które będą najodpowiedniejsze dla danej osobowości zawodowej. Służy do wskazania pewnego obszaru zawodowego a nie zawsze do wyboru konkretnego zawodu.
Doradca zawodowy powinien mieć wiedzę o człowieku i osobowości zawodowej a z drugiej strony wiedzę o zawodach i potrafić połączyć te dwa elementy. W Polsce sklasyfikowane są 2400 zawodów, w Ameryce 12000.
Decyzję jednak zawsze musi podjąć sam zainteresowany.

Miejscem (obszarem) pracy dla doradcy zawodowego są:
- oświata
- urzędy pracy (najlepiej rozwinięte)
- organizacje pozarządowe

Oświata ma małe pole do popisu. Istnieje 50 centrów doradztwa zawodowego, w których rozwija się praktyki, teorie i narzędzia w doradztwie zawodowym.

Planowanie kariery zawodowej jest jednym z priorytetów w Unii Europejskiej. Kładzie nacisk na pojęcie partnerstwa społecznego.
Sektor organizacji pozarządowych rozwija się najbardziej.

Doradca zawodowy skupia się na potrzebach szukającego pracy.
Doradca personalny skupia się na potrzebach pracodawcy.
Obaj muszą mieć wiedzę:
- o człowieku
- o świecie zawodów

Wg Holanda w diagnozowaniu najważniejsze są nowe zainteresowania.
Profesjonalna rozmowa doradcy zawodowego jest jego podstawowym zadaniem.

Doradztwo zawodowe oparte jest na:
- socjologii
- psychologii
- pedagogice
- zawodoznawstwie

Kształtowanie ścieżek kariery zawodowej to zajęcie także dla doradcy personalnego.

II. Definicje

Pośrednictwo ogólne- (zawodowe, personalne, społeczne, rodzinne). Doradztwo jest działalnością relatywnie krótkotrwałą, interpersonalną, opartą na teorii, profesjonalna regulowana przez standardy etyczne i prawne, która koncentruje się na pomaganiu jednostkom zdrowym psychicznie w rozwiązywaniu problemów rozwojowych i sytuacyjnych.

Doradztwo zawodowe - (wg Rej. Lamba - „Doradztwo zawodowe w zarysie") jest to proces, w którym doradca zawodowy pomaga klientowi w osiągnięciu lepszego zrozumienia siebie samego w odniesieniu do środowiska pracy, aby wrażliwość na realistyczny wybór lub zmianę zatrudnienia lub też osiągnięcie właściwego dostosowania zawodowego.

Doradztwo zawodowe - jest pewną interakcją pomiędzy doradcą a klientem. Nie jest to proces, lecz konkretna sytuacja doradcza relatywnie krótkotrwała.
Pośrednictwo zawodowe może być:
- indywidualne (trwa średnio 3 godziny)
- grupowe (trwają 1-4 tygodnie)

Rozmowa doradcza-, która trwa mniej niż 1 h nie jest profesjonalna!

Program przedsiębiorczość - pozwala na wprowadzenie pośrednictwa zawodowego w systemie oświatowym.

Podstawą doradztwa zawodowego jest teoria z:
- socjologii
- psychologii
- pedagogiki
Jest to działalność profesjonalna, czyli doradca zawodowy to konkretny zawód. Obecnie jesteśmy na etapie projektów ścieżki kariery i statusu doradców zawodowych.
Jest to działalność określana przez pewne normy etyczne i prawne.
Jest to dział koncentrujący się na pomaganiu jednostkom tu i teraz.

Aby podjąć decyzję o wyborze zawodu potrzebujemy przede wszystkim informacji. Osoby niezdrowe psychicznie nie potrzebują informacji, co przede wszystkim terapii.
Osoba zdrowa psychicznie umie skorzystać z dostarczonych przez doradcę informacji. Osoby chore psychicznie muszą korzystać z terapeuty a nie z doradców zawodowych.
Doradca zawodowy nie jest terapeutą i nie jest do tego przygotowany. Powinien on budować sieć kontaktów z poradniami psychologicznymi i tam kierować osoby, które wymagają terapii.

Doradztwo zawodowe - jest procesem, czyli ciągiem zdarzeń rozłożonych w czasie.
Doradca zawodowy tak prowadzi ten proces, aby klient mógł poznać samego siebie w odniesieniu do środowiska pracy. Akceptuje się to, aby klient sam podejmował decyzje zawodowe.
Ważne jest, aby człowiek rozumiał swoją sytuację i nie czuł, że doradca zawodowy narzuca mu swoje decyzje. Musi sam konsekwentnie dążyć do wspólnie wytyczonego celu.

Doradca zawodowy - działa w trzech obszarach:
- wybór zawodu bądź zatrudnienia
- zmiana zawodu bądź zatrudnienia
- dostosowanie zawodowe
Doradca zawodowy pomaga, więc w wyborze zawodu, odnosi się to zwłaszcza do młodych ludzi.
Wybór zatrudnienia po raz pierwszy dotyczy absolwentów wychodzących na rynek pracy.
Zmiana zawodu dotyczy wszystkich, którzy są zmuszeni do zmiany zawodu ze względu na wymagania zewnętrzne lub wewnętrzne. Dotyczy to raczej osób dorosłych z jakimś doświadczeniem zawodowym.

Dostosowanie zawodowe to nie adaptacja w miejscu pracy!
To umiejętność dostosowania się do wymogów miejsca pracy (stanowiska) do standardów. Dotyczy też problemu wielu ludzi, którzy są przez dłuższy czas bezrobotnymi.
Jest to bardzo ważny obszar pracy doradcy zawodowego z osobami dorosłymi. Pomaga on odbudować motywacje do działania u ludzi.

Są dwa obszary realizmu:
- możliwości danej osoby
- zadania pracy